Yair Callender
Yair Callender (1987) maakt sculpturen en installaties, soms monumentaal soms op de grens tussen autonoom werk en meubels. Aan de basis staat zijn onderzoek naar naar de inherente (spirituele en symbolische) betekenis van vormen, composities en symbolen.
Wereldburger Callender heeft een joodse naam, een naar eigen zeggen Noord-Afrikaans voorkomen, Surinaams-Nederlandse ouders en is geboren en opgegroeid in Nederland. Cultuur is voor hem geen statisch gegeven. Cultuur is continu aan verandering onderhevig en wordt telkens opnieuw gedefinieerd, legt hij uit in een podcast bij KUNST IS LANG (https://www.mistermotley.nl/content/yair-callender). Kunst is een dialoog met de maatschappij. Hij gebruikt de beeldtaal en betekenissen uit verschillende tradities naast elkaar als teststudie voor een multiculturele samenleving en maakt zo een vertaalslag naar het hier en nu.
“In het werk voor Moengo wilde ik werken met lokale technieken en materialen. Om een monument voor het dorp te maken”, zegt Callender over zijn project in Moengo, gemaakt in 2017.
“Iets wat me opviel in Moengo was hoe dicht leven en dood naast elkaar bestonden. Auto wrakken, huizen en andere restanten van het verleden worden snel weer geabsorbeerd in de wildgroei van planten en dieren. Ook de Surinaamse Burgeroorlog die in het gebied heeft gewoed leeft nog steeds in de mensen. De restanten van de rijke bauxiet handel. Allen zijn nog aanwezig in Moengo en net als de autowrakken overgroeid met een nieuw leven”.
De uiteindelijke sculptuur werd een installatie met een aantal houtsnijwerken. Metalen sculpturen zijn er om heen op de grond geplaatst.
“Het is een monument geworden, niet ter ere van iets specifieks maar meer ter ere van het dagelijks leven zoals dat in Moengo wordt geleefd.”
Voor de Rotterdamse multi-disciplinaire kunstenaar Dirk van Lieshout (1973, Deurne) is de context van een plek belangrijk. Zijn kunst is sterk verbonden met een omgeving. Door spel, beweging en performance, vertaald in installaties en ‘Mobiele Studio’s’ creëert Van Lieshout nieuwe voorwaarden om opnieuw naar de omgeving te kunnen kijken en die opnieuw te kunnen ervaren.
Beweging verwijst voor hem naar iets wat gaat komen; de toekomst. Bij performance is er de mogelijkheid tot direct contact met de omgeving en de mogelijkheid hierin iets in te verschuiven of te veranderen. Van Lieshout ziet dit als ‘fragmentarische ensceneringen van situaties’ die voor meerdere uitleg vatbaar zijn.
Op uitnodiging van het Mondriaan Fonds heeft van Lieshout in 2018 in Moengo gewerkt aan een mobiel Reisbureau. Het Reisbureau bestaat uit 36 zelfgemaakte aluminium vensters waarin gegoten aluminium tekens zijn geplaatst die verwijzen naar de Aukaner Marron cultuur. De aarde van Moengo fungeerde als de mal waarin het aluminium werd gegoten.
Moengo is in het begin van de 20e eeuw gesticht nadat de Surinaamsche Bauxiet Maatschappij (SBM) bauxiet had ontdekt. De SBM, later omgedoopt in Suriname Aluminium Company (Suralco) was een volle dochter van de Aluminum Company of America (Alcoa).
Het Amerikaanse bedrijf Suralco voorzag bijna een halve eeuw veel inwoners van Moengo in een marginale kostwinning.
In het najaar van 2018 nam van Lieshout deel aan de Triënnale van Moengo (Tembe fu Libi).
In samenwerking met enkele Moengonezen maakte hij als vervolg op het Reisbureau een Soeveniershop. In het Reisbureau werden aluminium ‘souvenirs’ getoond die verwijzen naar dromen, ideeën en herinneringen over Moengo. Daarbij werkte hij intensief samen met de jonge kunstenaar Seraven Pinas (1996) en de dichter en politiek activist Furgill Raafenberg (1991), beiden woonachtig in Moengo.
